Cieklin
49°38′53″N 21°23′20″E/49,648056 21,388889| wieś | |
 Widok na wieś od strony zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1239[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-222[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0348097[4] |
Położenie na mapie gminy Dębowiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
| 49°38′53″N 21°23′20″E/49,648056 21,388889[1]
| |
| Strona internetowa | |
.jpg)
Cieklin – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Dębowiec[4][5]. Liczy ok. 1200 mieszkańców.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0348105 | Dydówka | część wsi |
| 0348128 | Józefów | część wsi |
| 0348111 | Pasterniki | część wsi |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cieklin.
Od 2008 roku funkcjonuje w Cieklinie Muzeum Narciarstwa im. Stanisława Barabasza.
W miejscowości ma swoją siedzibę parafia Św. Michała Archanioła, należąca do dekanatu Dębowiec, diecezji rzeszowskiej.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość odległa jest 18 km od Jasła i 19 km od Gorlic. Położona jest w dolinie potoku Bednarka, na pograniczu Beskidu Niskiego i Pogórza Jasielskiego. Od zachodu nad miejscowością wznosi się góra Cieklinka (512,8 m n.p.m.), a od wschodu Ostra Góra (366 m n.p.m.), na których znajdują się krzyże odnowione w 2000 r. Od południa rozciąga się masyw Magury Wątkowskiej, wchodzący w obszar Magurskiego Parku Narodowego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cieklin powstał w XIII wieku, swoją nazwę otrzymał od swego założyciela Ciekła (Piekosiński). Miejscowość była własnością opactwa benedyktynów tynieckich. W XIV wieku zakonnicy toczyli spór o Cieklin z Jakubem ze Żmigrodu. Spór ten rozstrzygnął na korzyść klasztoru książę Władysław Łokietek w 1319 r.[6]. Długosz w „Liber Beneficiorum” podaje, że we wsi znajdował się kościół parafialny, zapewne drewniany, o którym jednak brak bliższych danych. Nową świątynię wzniesiono w 1631 r., a konsekrowano w 1640. W XV wieku Cieklin stał się własnością rycerską. Należał do Mniszchów, Ossolińskich, Stadnickich.
W 1595 roku wieś położona w powiecie bieckim województwa krakowskiego była własnością starosty krasnostawskiego Jana Mniszcha[7].
W roku 1888 do Cieklina przyjechał Stanisław Barabasz (pierwszy zakopiański narciarz) by tu, zmuszony srogą zimą, wykonać pierwsze w Polsce narty. Po nieudanych próbach jazdy nie zniechęcił się i zabrał je do Krakowa. Tam jeździł po błoniach, następnie pod Kopcem Kościuszki, gdzie nauczył się zjazdów i zrozumiał całą przyjemność używania nart.
W 1889 r. nabył Cieklin Zygmunt Saryusz Wilkoszewski. Wybudował okazały murowany dworek i budynki gospodarskie, ale 4 lata później sprzedał je konwentowi norbertanek z krakowskiego Zwierzyńca. W 1898 r. z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Dierzyńskiego, rozpoczęto budowę nowego kościoła według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego[8]. Budowę zakończono 6 lat później. Poświęcony 14 października 1904 r. przez ks. biskupa przemyskiego św. Józefa Sebastiana Pelczara.
W czasie I wojny światowej 4 maja 1915 r. w okolicach Cieklina rozegrała się Bitwa o Cieklin[9], w której zginęło około 1000 żołnierzy.
Świadectwem tego są okoliczne cmentarze wojenne m.in.:
- Cmentarz wojenny nr 12 – Cieklin;
- Cmentarz wojenny nr 13 – Cieklin;
- Cmentarz wojenny nr 14 – Cieklin.
Wieś jest dobrze zagospodarowana: posiada pocztę, szkołę podstawową, gimnazjum, przedszkole, bibliotekę, ośrodek zdrowia, sklepy, małe zakłady usługowe i pracownie artystyczne (ceramika, szkło, witraże, kowalstwo).
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego[10].
Ludzie związani z Cieklinem[edytuj | edytuj kod]
Z Cieklina pochodził przodek Piotra Cieklińskiego (1558–1604) – dyplomaty i dworzanina Jana Zamojskiego, pisarza i poety renesansowego, pierwszego polskiego komediopisarza.
- Aleksander Stadnicki (1786–1853) – historyk;
- Marian Szarek – ksiądz, neoprezbiter;
- Ignacy Wawszczak (1898–1937) – kapitan Wojska Polskiego, pilot balonowy, reprezentant Polski w Pucharze Gordona Bennetta, rekordzista świata.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17336
- ↑ Ludność gminy Dębowiec wg stanu na 02.01.2023 r.. debowiec.pl. [dostęp 2023-01-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 163 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Wyrokiem wydanym 9 lutego 1319 r. w Trzebini, Władysław Łokietek, rozstrzygając spór między komesem Jakubem podkomorzym sandomierskim, synem Wojciecha ze Żmigrodu, a klasztorem w Tyńcu, przysądził Cieklin opactwu tynieckiemu – Historia Cieklina
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 111.
- ↑ Wowczak 2017 ↓, s. 75.
- ↑ Bitwa o Cieklin. na debowiec.eu
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9, s. 269.
- Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonika Kraków, 2017. ISBN 978-83-65080-63-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Cieklin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 683.
- Cieklin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 338.
- Muzeum Narciarstwa w Cieklinie im. Stanisława Barabasza
