Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Andrzeja Apostoła
A-51/M[1] z dnia 5.04.2006
kościół pomocniczy
Ilustracja
Zabytkowy kościół w Łukowicy
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Łukowica

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolickie

Parafia

Parafia św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy

Wezwanie

Andrzej Apostoł

Wspomnienie liturgiczne

30 listopada

Położenie na mapie gminy Łukowica
Mapa konturowa gminy Łukowica, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie powiatu limanowskiego
Mapa konturowa powiatu limanowskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja Apostoła”
Ziemia49°36′19,59″N 20°29′29,99″E/49,605442 20,491664
Multimedia w Wikimedia Commons
Wnętrze kościoła

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy – zabytkowa[1] drewniana świątynia rzymskokatolicka, wzniesiona w II połowie XVII wieku dla parafii w miejscowości Łukowica w powiecie limanowskim. Obiekt znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W latach 1673-1697 wzniesiono w centrum wsi Łukowica drewniany barokowy kościół w miejscu, gdzie wcześniej stał kościół gotycki. Świątynia została poświęcona 23 czerwca 1720 przez biskupa kijowskiego Jana Tarły[2].

W czasie swojej ponad 300-letniej historii kościół był wielokrotnie restaurowany[2]. W trakcie jednej z tych prac w I poł. XIX wieku dobudowano przybudówki do prezbiterium.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Andrzeja w Łukowicy posiada wyraźne cechy stylu barokowego. Wzniesiono go według zasad konstrukcji zrębowej, oszalowany i pokryty blachą. Posiada jedną nawę, zakończoną węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Po bokach dobudowano zakrystię i kaplicę boczną. Nad całością góruje czworoboczna, zwężająca się ku górze wieża, zwieńczona barokowym hełmem[2].

Zewnętrzną część prezbiterium zdobi przedstawienie Grupy Ukrzyżowania, z rzeźbami ludowymi z XVIII i XIX wieku[2]. Charakterystyczny jest zbiór przedmiotów związanych z Męką Pańską, nawiązujących do przesłania Memento mori. Są to m.in. chusta św. Weroniki, a obok niej: gwoździe, młotek, bicze, cierniowa korona i obcęgi. Następnie od lewej strony: rękawica, dzbanek, pochodnia, kostki do gry, maczuga, kogut, suknia całodziana i powróz, zaś po prawej stronie czaszka trupia z piszczelami, kielich, kajdany, miecz, sakiewka Judasza ze srebrnikami, rózgi, włócznia i drabina.

Kościół otacza kamienny mur z XVIII wieku, w którym umieszczono kapliczki ze stacjami Drogi Krzyżowej[3].

Wnętrze[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze przykrywają pozorne sklepienia kolebkowe, ozdobione polichromią z XIX wieku[4]. Wyróżnia się zwłaszcza przedstawienie Trójcy Świętej koronującej Najświętszą Marię Pannę[4]. W innych miejscach na sklepieniu i ścianach znajdują się pozostałości starszych, datowanych na XVIII wiek malowideł[2].

Ołtarze[edytuj | edytuj kod]

ołtarz główny
pochodzi z końca XVII wieku. Umieszczono w nim figurę Matki Bożej, która przesłaniana jest przez dwa obrazy: Matka Boża oraz św. Andrzej[4]. Interesujący jest zwłaszcza wizerunek patrona kościoła - Apostoł został na nim przedstawiony z krzyżem w kształcie X, który symbolizować ma jego męczeńską śmierć. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się przedstawienie Trójcy Przenajświętszej w otoczeniu chmur i promieni[2].
ołtarze boczne
późnobarokowe
  • ołtarz Matki Bożej z dwoma obrazami: Matka Boża Nieustającej Pomocy oraz Przemienienie Pańskie[3]
  • ołtarz z obrazem św. Teresa od Dzieciątka Jezus[3]
  • ołtarz z obrazem Archanioł Michał w kaplicy bocznej[3]

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Większość wyposażenia kościoła jest drewniana i wykonana w stylu barokowym.

  • klasycystyczna ambona z przełomu XVII i XVIII wieku, ozdobiona wizerunkami Ewangelistów i Chrystusa Pana[3].
  • kamienna chrzcielnica z 1693[5].
  • obraz św. Mikołaja w zakrystii z początku XVII wieku. Obraz jest wyblakły, ale sposób przedstawienia świętego jest rzadko spotykany: ukazano aż trzy atrybuty świętego: szatę biskupią, trzy złote kule oraz trzy panny, którym je podarował[5] (według innych źródeł są to trzej młodzieńcy[4]).
  • trzy barokowe krucyfiksy[3].
  • feretrony z XVII wieku[3].
  • obraz Rodzina św. Anny z XVI wieku, będący pozostałością tryptyku[6].
  • obraz św. Kingi z XVIII wieku[6].
  • chór muzyczny zdobi ażurowa balustrada z prostokątnym wysunięciem do przodu[7].
  • prospekt organowy - rokokowy, datowany na XVIII wiek. Dwudzielną szafę na piszczałki zdobi faliste belkowanie i liście akantu[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023., s. 94
  2. ↑ a b c d e f P. Skoczek, "Parafie...", s. 197
  3. ↑ a b c d e f g P. Skoczek, "Parafie...", s. 198
  4. ↑ a b c d M. Michniewska, "Kościoły...", s. 145
  5. ↑ a b A. Matuszczyk, "Beskid...", s. 125
  6. ↑ a b Obrazy. Parafia Łukowica. [dostęp 2011-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  7. ↑ a b Chór muzyczny i prospekt organowy. Parafia Łukowica. [dostęp 2011-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Andrzeja_Apostoła_w_Łukowicy&oldid=64873378”