Nová brzotínska jaskyňa
48°36′36″N 20°28′13″E/48,610000 20,470278| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie |
ok. 2 km na południowy zachód od Brzotína |
| Długość |
500 m |
| Wysokość otworów |
270 m n.p.m. |
| Data odkrycia |
22 marca 1954 |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°36′36″N 20°28′13″E/48,610000 20,470278
| |
Nová brzotínska jaskyňa (też Brzotínska vodná, Nová Gyepű) – jaskinia krasowa na terenie Krasu Słowacko-Węgierskiego, w Wewnętrznych Karpatach Zachodnich na Słowacji. Jest pierwszą odkrytą aktywną jaskinią wywierzyskową w obrębie Płaskowyżu Pleszywskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się we wschodnich zboczach Płaskowyżu Pleszywskiego (słow. Plešivská planina), ok. 2 km na południowy zachód od Brzotína. Sztucznie wykonany otwór znajduje się na wysokości 270 m n.p.m. u podnóży zbocza, przy polnej drodze ok. 700 m od szosy Rožňava – Plešivec, kilkadziesiąt metrów dalej i kilkanaście metrów wyżej niż otwór znanej wcześniej Jaskini Brzotínskiej (dziś Starej Jaskini Brzotínskiej).
Geologia i morfologia[edytuj | edytuj kod]
Brzotínska jaskyňa jest jaskinią pochodzenia złomowo-fluwiokrasowego. Jest jaskinią przepływową z aktywnym tokiem wodnym. Długość znanych korytarzy wynosi ok. 500 m[1]. Podziemny tok wytwarza ciąg siedmiu jezior, zaś na jego końcu znajduje się syfon, zasilany wodami z jaskini Zvonivá jama, znajdującej się blisko 400 m wyżej na powierzchni płaskowyżu.
Historia poznania[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia została „odkryta” w dniu 22 marca 1954 r. poprzez przekopanie otworu w osuwisku, spod którego wyciekała woda znanego od dawna Trawnego Wywierzyska (słow. Trávna vyvieračka, węg. Gyepű). Siedmioosobowym zespołem speleologów z Rożniawy kierował Viliam Rozložník. 12 lipca 1955 r. ten sam zespół dokończył budowę metodą górniczą długiego na 25 m sztucznego wejścia do jaskini. Do 1958 r. Rozložník z towarzyszami prowadził badania jaskini, docierając do VII jeziora i po raz pierwszy stosując na szerszą skalę nurkowanie w syfonach z użyciem akwalungów.
W 1962 roku jaskinię ponownie badała i kartowała 15-osobowa grupa z Pragi (Krasová sekce Společnosti Národního Musea Praha), określając długość korytarzy jaskini po koniec VII jeziora na 470 m. W 1978 r. speleonurkowie z Trenczyna osiągnęli w zamykającym jaskinię III syfonie odległość 125 m. Speleolodzy słowaccy przypuszczają, że system ciągnie się dalej w głąb płaskowyżu, a długość korytarzy jaskini określa się nawet na ok. 800 m[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5;
- Hochmuth Zdenko: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: "Geographia Cassoviensis", ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748
- Slovenský kras. Domica. Turistická mapa 1:50 000, 3 wyd., wyd. VKÚ Harmanec 2007, ISBN 80-8042-413-6.
- Stankovič Jaroslav, Horváth Pvol: Jaskyne Slovenského krasu v živote Viliama Rozložníka, wyd. Speleoklub MINOTAURUS, Rožňava 2004, ISBN 80-966963-6-X.